|
|
|
|
|
INVECTIVA Liber I |
|
|
|
|
|
|
|
INVECTIVA Liber I |
Semiferos partus metuendaque pignora matri |
||||
| moenibus et mediis auditum nocte luporum | ||||
| murmur et attonito pecudes pastore locutas | ||||
| et lapidum diras hiemes nimboque minacem | ||||
| 5 | sanguineo rubuisse Iovem puteosque cruore | |||
| mutatos binasque polo concurrere lunas | ||||
| et geminos soles mirari desinat orbis: | ||||
| omnia cesserunt eunucho consule monstra. | ||||
| Heu terrae caelique pudor! Trabeata per urbes | ||||
| 10 | ostentatur anus titulumque effeminat anni. | |||
| Pandite, pontifices, Cumanae carmina vatis, | ||||
| fulmineos sollers Etruria consulat ignes | ||||
| inmersumque nefas fibris exploret haruspex. | ||||
| Quae nova portendunt superi? Nilusne meatu | ||||
| 15 | devius et nostri temptat iam transfuga mundi | |||
| se rubro miscere mari? Ruptone Niphate | ||||
| rursus barbaricis Oriens vastabitur armis? | ||||
| An morbi ventura lues? An nulla colono | ||||
| responsura seges? Quae tantas expiet iras | ||||
| 20 | victima? Quo diras iugulo placabimus aras? | |||
| Consule lustrandi fasces ipsoque litandum | ||||
| prodigio; quodcumque parant hoc omine fata, | ||||
| Eutropius cervice luat. Sic omnia volvis? | ||||
| Hoc regni, Fortuna, tenes? Quaenam ista iocandi | ||||
| 25 | saevitia? Humanis quantum bacchabere rebus? | |||
| Si tibi servili placuit foedare curules | ||||
| crimine, procedat laxata compede consul, | ||||
| rupta Quirinales sumant ergastula cinctus: | ||||
| da saltem quemcumque virum. Discrimina quaedam | ||||
| 30 | sunt famulis splendorque suus, maculamque minorem | |||
| condicionis habet, domino qui vixerit uno. | ||||
| Si pelagi fluctus, Libyae si discis harenas, | ||||
| Eutropii numerabis eros. Quot iura, quot ille | ||||
| mutavit tabulas vel quanta vocabula vertit! | ||||
| 35 | Nudatus quotiens, medicum dum consulit emptor, | |||
| ne qua per occultum lateat iactura dolorem! | ||||
| Omnes paenituit pretii venumque redibat, | ||||
| dum vendi potuit. Postquam deforme cadaver | ||||
| mansit et in rugas totus defluxit aniles, | ||||
| 40 | iam specie doni certatim limine pellunt | |||
| et foedum ignaris properant obtrudere munus. | ||||
| Tot translata iugis summisit colla, vetustum | ||||
| servitium semperque novum, nec destitit umquam, | ||||
| saepe tamen coepit. Cunabula prima cruentis | ||||
| 45 | debita suppliciis; rapitur castrandus ab ipso | |||
| ubere; suscipiunt matris post viscera poenae. | ||||
| Advolat Armenius certo mucrone recisos | ||||
| edoctus mollire mares damnoque nefandum | ||||
| aucturus pretium; fecundum corporis ignem | ||||
| 50 | sedibus exhaurit geminis unoque sub ictu | |||
| eripit officiumque patris nomenque mariti. | ||||
| Ambiguus vitae iacuit, penitusque supremum | ||||
| in cerebrum secti traxerunt frigora nervi. | ||||
| Laudemusne manum, quae vires abstulit hosti, | ||||
| 55 | an potius fato causam tribuisse queramur? | |||
| Profuerat mansisse virum; felicior extat | ||||
| opprobrio; serviret adhuc, si fortior esset. | ||||
| Inde per Assyriae trahitur commercia ripae; | ||||
| hinc fora venalis Galata ductore frequentat | ||||
| 60 | permutatque domes varias. Quis nomina possit | |||
| tanta sequi? Miles stabuli Ptolemaeus in illis | ||||
| notior: hic longo lassatus paelicis usu | ||||
| donat Arinthaeo; neque enim iam dignus haberi | ||||
| nec maturus emi. Cum fastiditus abiret, | ||||
| 65 | quam gemuit, quanto planxit divortia luctu! | |||
| “Haec erat, haec, Ptolemaee, fides? Hoc profuit aetas | ||||
| in gremio consumpta tuo lectusque iugalis | ||||
| et ducti totiens inter praesepia somni? | ||||
| Libertas promissa perit? Viduumne relinquis | ||||
| 70 | Eutropium tantasque premunt oblivia noctes, | |||
| crudelis? Generis pro sons durissima nostri! | ||||
| Femina, cum senuit, retinet conubia partu, | ||||
| uxorisque decus matris reverentia pensat. | ||||
| Nos Lucina fugit, nec pignore nitimur ullo | ||||
| 75 | Cum forma dilapsus amor; defloruit oris | |||
| gratia. Qua miseri scapulas tutabimur arte? | ||||
| Qua placeam ratione senex?”. Sic fatus avitum | ||||
| adgreditur lenonis opus: nec segnis ad artem | ||||
| mens erat officiique capax omnesque pudoris | ||||
| 80 | hauserat insidias. Custodia nulla tuendo | |||
| fida toro; nulli poterant excludere vectes: | ||||
| ille vel aerata Danaen in turre latentem | ||||
| eliceret. Fletus domini fingebat amantis, | ||||
| indomitasque mora, pretio lenibat avaras | ||||
| 85 | lascivasque iocis; non blandior ullus euntis | |||
| ancillae tetigisse latus leviterque reductis | ||||
| vestibus occulto crimen mandare susurro, | ||||
| nec furtis quaesisse locum nec fraude reperta | ||||
| cautior elusi fremitus vitare mariti. | ||||
| 90 | Haud aliter iuvenum flammis Ephyreia Lais | |||
| e gemino ditata mari, cum serta refundit | ||||
| canities, cum turba procax noctisque recedit | ||||
| ambitus et raro pulsatur ianua tactu | ||||
| seque reformidat speculo damnante senectus, | ||||
| 95 | stat tamen atque alias succingit lena ministras | |||
| dilectumque diu quamvis longaeua lupanar | ||||
| circuit et retinent mores quod perdidit aetas. | ||||
| Hinc honor Eutropio; cumque omnibus unica virtus | ||||
| esset in eunuchis thalamos servare pudicos, | ||||
| 100 | solus adulteriis crevit. Nec verbera tergo | |||
| cessavere tamen, quotiens decepta libido | ||||
| irati caluisset eri, frustraque rogantem | ||||
| iactantemque suos tot iam per lustra labores | ||||
| dotalem genero nutritoremque puellae | ||||
| 105 | tradidit. Eous rector consulque futurus | |||
| pectebat dominae crines et saepe lavanti | ||||
| nudus in argento lympham gestabat alumnae; | ||||
| et cum se rapido fessam proiecerat aestu, | ||||
| patricius roseis pavonum ventilat alis. | ||||
| 110 | Iamque aevo laxata cutis, sulcisque genarum | |||
| corruerat passa facies rugosior uva: | ||||
| flava minus presso finduntur vomere rura, | ||||
| nec vento sic vela tremunt. Miserabile turpes | ||||
| exedere caput tineae; deserta patebant | ||||
| 115 | intervalla comae: qualis sitientibus arvis | |||
| arida ieiunae seges interlucet aristae | ||||
| vel qualis gelidis pluma labente pruinis | ||||
| arboris inmoritur trunco brumalis hirundo. | ||||
| Scilicet ut trabeis iniuria cresceret olim, | ||||
| 120 | has in fronte notas, hoc dedecus addidit oris | |||
| luxuriae Fortuna suae. Cum pallida nudis | ||||
| ossibus horrorem dominis praeberet imago | ||||
| decolor et macies occursu laederet omnes, | ||||
| aut pueris latura metus aut taedia mensis | ||||
| 125 | aut crimen famulis aut procedentibus omen, | |||
| et nihil exhausto caperent in stipite lucri | ||||
| (sternere quippe toros vel caedere ligna culinae | ||||
| membra negant; aurum, vestes, arcana tueri | ||||
| mens infida vetat; quis enim committere vellet | ||||
| 130 | lenoni thalamum?), tandem ceu funus acerbum | |||
| infaustamque suis trusere penatibus umbram. | ||||
| Contemptu iam liber erat: sic pastor obesum | ||||
| lacte canem ferroque ligat pascitque revinctum, | ||||
| dum validus servare gregem vigilique rapaces | ||||
| 135 | latratu terrere lupos; cum tardior idem | |||
| iam scabie laceras deiecit sordidus aures, | ||||
| solvit et exuto lucratur vincula collo. | ||||
| Est ubi despectus nimius iuvat. Undique pulso | ||||
| per cunctas licuit fraudes inpune vagari | ||||
| 140 | et fatis aperire viam. Pro quisquis Olympi | |||
| summa tenes, tantone libet mortalia risu | ||||
| vertere? Qui servi non est admissus in usum, | ||||
| suscipitur regnis, et quem privata ministrum | ||||
| dedignata domus, moderantem sustinet aula. | ||||
| 145 | Ut primum vetulam texere palatia vulpem, | |||
| quis non ingemuit? Quis non inrepere sacris | ||||
| obsequiis doluit totiens venale cadaver? | ||||
| Ipsi quin etiam tali consorte fremebant | ||||
| regales famuli, quibus est inlustrior ordo | ||||
| 150 | servitii, sociumque diu sprevere superbi. | |||
| Cernite, quem Latiis poscant adnectere fastis: | ||||
| cuius et eunuchos puduit! Sed vilior ante | ||||
| obscurae latuit pars ignotissima turbae, | ||||
| donec Abundanti furiis - qui rebus Eois | ||||
| 155 | exitium primoque sibi produxit - ab imis | |||
| evectus thalamis summos invasit honores. | ||||
| Quam bene dispositum terris, ut dignus iniqui | ||||
| fructus consilii primis auctoribus instet! | ||||
| Sic multos fluvio vates arente per annos | ||||
| 160 | hospite qui caeso monuit placare Tonantem | |||
| inventas primus Busiridis imbuit aras | ||||
| et cecidit saevi, quod dixerat, hostia sacri; | ||||
| sic opifex tauri tormentorumque repertor, | ||||
| qui funesta novo fabricaverat aera dolori, | ||||
| 165 | primus inexpertum Siculo cogente tyranno | |||
| sensit opus docuitque suum mugire iuvencum. | ||||
| Nullius Eutropius, quam qui se protulit, ante | ||||
| direptas possedit opes nullumque priorem | ||||
| perculit exilio solumque hoc rite peregit, | ||||
| 170 | auctorem damnare suum. Postquam obsitus aevo | |||
| semivir excelsam rerum sublatus in arcem, | ||||
| quod nec vota pati nec fingere somnia possent, | ||||
| vidit sub pedibus leges subiectaque colla | ||||
| nobilium tantumque sibi permittere fata, | ||||
| 175 | qui nihil optasset plus libertate mereri, | |||
| iam iam dissimulat dominos alteque tumescunt | ||||
| serviles animi. Procerum squalore repletus | ||||
| carcer et exulibus Meroe campique gemiscunt | ||||
| Aethiopum; poenis hominum plaga personat ardens; | ||||
| 180 | Marmaricus claris violatur caedibus Hammon. | |||
| Asperius nihil est humili cum surgit in altum: | ||||
| cuncta ferit dum cuncta timet, desaevit in omnes | ||||
| ut se posse putent, nec belua taetrior ulla | ||||
| quam servi rabies in libera terga furentis; | ||||
| 185 | agnoscit gemitus et poenae parcere nescit, | |||
| quam subiit, dominique memor quem verberat odit. | ||||
| Adde quod eunuchus nulla pietate movetur | ||||
| nec generi natisve cavet. Clementia cunctis | ||||
| in similes, animosque ligant consortia damni; | ||||
| 190 | iste nec eunuchis placidus. Sed peius in aurum | |||
| aestuat; hoc uno fruitur succisa libido. | ||||
| Quid nervos secuisse iuvat? Vis nulla cruentam | ||||
| castrat avaritiam. Parvis exercita furtis | ||||
| quae vastare penum neclectaque sueverat arcae | ||||
| 195 | claustra remoliri, nunc uberiore rapina | |||
| peccat in orbe manus. Quidquid se Tigris ab Haemo | ||||
| dividit, hoc certa proponit merce locandum, | ||||
| institor imperii, caupo famosus honorum. | ||||
| Hic Asiam villa pactus regit; ille redemit | ||||
| 200 | coniugis ornatu Syriam; dolet ille paterna | |||
| Bithynos mutasse domo. Subfixa patenti | ||||
| vestibulo pretiis distinguit regula gentes. | ||||
| Tot Galatae, tot Pontus eat, tot Lydia nummis; | ||||
| si Lyciam tenuisse velis, tot milia ponas, | ||||
| 205 | si Phrygas, adde parum. Propriae solacia sorti | |||
| communes vult esse notas et venditus ipse | ||||
| vendere cuncta cupit. Certantum saepe duorum | ||||
| diversum suspendit onus; cum pondere iudex | ||||
| vergit, et in geminas nutat provincia lances. | ||||
| 210 | Non pudet heu, superi, populos venire sub hasta? | |||
| Vendentis certe pudeat. Quid iure sepulto | ||||
| mancipium tot regna tenet, tot distrahit urbes? | ||||
| Pollentem solo Croesum victoria Cyri | ||||
| fregit ut eunucho flueret Pactolus et Hermus? | ||||
| 215 | Attalus heredem voluit te, Roma, relinqui, | |||
| restitit Antiochus praescripto margine Tauri, | ||||
| indomitos curru Servilius egit Isauros | ||||
| et Pharos Augusto iacuit vel Creta Metello, | ||||
| ne non Eutropio quaestus numerosior esset? | ||||
| 220 | In mercem veniunt Cilices, Iudaea, Sophene, | |||
| Romanusque labor Pompeianique triumphi. | ||||
| Quo struis hos auri cumulos? Quae pignora tantis | ||||
| succedent opibus? Nubas ducasve licebit: | ||||
| numquam mater eris, numquam pater; hoc tibi ferrum, | ||||
| 225 | hoc natura negat. Te grandibus India gemmis, | |||
| te foliis Arabes ditent, te vellere Seres: | ||||
| nullus inops adeo, nullum sic urget egestas | ||||
| ut velit Eutropii fortunam et membra pacisci. | ||||
| Iamque oblita sui nec sobria divitiis mens | ||||
| 230 | inversas leges hominumque negotia ludit. | |||
| Iudicat eunuchus; quid iam de consule miror? | ||||
| Prodigium, quodcumque gerit. Quae pagina lites | ||||
| sic actas meminit? Quibus umquam saecula terris | ||||
| eunuchi videre forum? Sed ne qua vacaret | ||||
| 235 | pars ignominia neu quid restaret inausum, | |||
| arma etiam violare parat portentaque monstris | ||||
| aggerat et secum petulans amentia certat. | ||||
| Erubuit Mavors aversaque risit Enyo | ||||
| dedecus Eoum, quotiens intenta sagittis | ||||
| 240 | et pharetra fulgens anus exercetur Amazon, | |||
| arbiter aut quotiens belli pacisque recurrit | ||||
| adloquiturque Getas. Gaudet cum viderit hostis | ||||
| et sentit iam desse viros. Incendia fumant, | ||||
| muris nulla fides, squalent populatibus agri | ||||
| 245 | et medio spes sola mari. Trans Phasin aguntur | |||
| Cappadocum matres, stabulisque abducta paternis | ||||
| Caucaseas captiva bibunt armenta pruinas | ||||
| et Scythicis mutant Argaei pabula silvis. | ||||
| Extra Cimmerias, Taurorum claustra, paludes | ||||
| 250 | flos Syriae seruit. Spoliis nec sufficit atrox | |||
| barbarus; in caedem vertunt fastidia praedae. | ||||
| Ille tamen (quid enim servum mollemque pudebit? | ||||
| Aut quid in hoc poterit vultu flagrare ruboris?) | ||||
| pro victore redit; truncum vexilla secuntur | ||||
| 255 | et turmae similes eunuchorumque manipli, | |||
| Hellespontiacis legio dignissima signis. | ||||
| Obvius ire cliens defensoremque reversum | ||||
| conplecti. Placet ipse sibi laxasque laborat | ||||
| distendisse genas fictumque inflatus anhelat, | ||||
| 260 | pulvere respersus tineas et sordibus ora | |||
| squalidior, verbisque sonat plorabile quiddam | ||||
| ultra nequitiam fractis et proelia narrat | ||||
| perque suam tremula testatur voce sororem | ||||
| defecisse vagas ad publica commoda vires; | ||||
| 265 | cedere livori nec sustentare procellas | |||
| invidiae; mergique fretis spumantibus orat. | ||||
| Exoretque utinam! Dum talia fatur, ineptas | ||||
| detergit lacrimas atque inter singula dicta | ||||
| flebile suspirat: qualis venit arida socrus | ||||
| 270 | longinquam visura nurum; vix lassa resedit | |||
| et iam vina petit. Quid te, turpissima, bellis | ||||
| inseris aut saevi pertempta Pallada campi? | ||||
| Tu potes alterius studiis haerere Minervae, | ||||
| tu telas, non tela, pati, tu stamina nosse, | ||||
| 275 | tu segnes operum sollers urgere puellas | |||
| et niveam dominae pensis involvere lanam. | ||||
| Vel, si sacra placent, habeas pro Marte Cybelen; | ||||
| rauca Celaenaeos ad tympana disce furores. | ||||
| Cymbala ferre licet pectusque inlidere pinu | ||||
| 280 | inguinis et reliquum Phrygiis abscidere cultris. | |||
| Arma relinque viris. Geminam quid dividis aulam | ||||
| conarisque pios odiis committere fratres? | ||||
| Te magis, ah demens, veterem si respicis artem, | ||||
| conciliare decet. Gestis pro talibus annum | ||||
| 285 | flagitet Eutropius, ne quid non polluat unus, | |||
| dux acies, iudex praetoria, tempora consul! | ||||
| Nil adeo foedum, quod non exacta vetustas | ||||
| ediderit longique labor commiserit aevi. | ||||
| Oedipodes matrem, natam duxisse Thyestes | ||||
| 290 | cantatur, peperit fratres Iocasta marito | |||
| et Pelopea sibi. Thebas ac funera Troiae | ||||
| tristis Erecthei deplorat scaena theatri. | ||||
| In volucrem Tereus, Cadmus se vertit in anguem; | ||||
| Scylla novos mirata canes. Hunc arbore figit, | ||||
| 295 | elevat hunc pluma, squamis hunc fabula vestit, | |||
| hunc solvit fluvio. Numquam spado consul in orbe | ||||
| nec iudex ductorve fuit. Quodcumqve virorum | ||||
| est decus, eunuchi scelus est. Exempla creantur | ||||
| quae socci superent risus luctusque cothurni. | ||||
| 300 | Quam pulcher conspectus erat, cum tenderet artus | |||
| exangues onerare toga cinctuque gravatus | ||||
| indutoque senex obscaenior iret in auro: | ||||
| humani qualis simulator simius oris, | ||||
| quem puer adridens pretioso stamine Serum, | ||||
| 305 | velavit nudasque nates ac terga reliquit, | |||
| ludibrium mensis; erecto pectore dives | ||||
| ambulat et claro sese deformat amictu. | ||||
| Candida pollutos comitatur curia fasces, | ||||
| forsitan et domini. Praebet miracula lictor | ||||
| 310 | consule nobilior, libertatemque daturus, | |||
| quam necdum meruit, scandit sublime tribunal | ||||
| atque inter proprias laudes Aegyptia iactat | ||||
| somnia prostratosque canit se vate tyrannos. | ||||
| Scilicet in dubio vindex Bellona pependit, | ||||
| 315 | dum spado Tiresias enervatusque Melampus | |||
| reptat ab extremo referens oracula Nilo. | ||||
| Obstrepuere avium voces, exhorruit annus | ||||
| nomen, et insanum gemino proclamat ab ore | ||||
| eunuchumque vetat fastis accedere Ianus. | ||||
| 320 | Sumeret inlicitos etenim si femina fasces, | |||
| esset turpe minus. Medis levibusque Sabaeis | ||||
| imperat hic sexus, reginarumque sub armis | ||||
| barbariae pars magna iacet: gens nulla probatur, | ||||
| eunuchi quae sceptra ferat. Tritonia, Phoebe, | ||||
| 325 | Terra, Ceres, Cybele, Iuno, Latona coluntur: | |||
| eunuchi quae templa dei, quas vidimus aras? | ||||
| Inde sacerdotes; haec intrat pectora Phoebus; | ||||
| inde canunt Delphi; Troianam sola Minervam | ||||
| virginitas Vestalis adit flammasque tuetur: | ||||
| 330 | hi nullas meriti vittas semperque profani. | |||
| Nascitur ad fructum mulier prolemque futuram: | ||||
| hoc genus inventum est ut serviat. Herculis arcu | ||||
| concidit Hippolyte; Danai fugere bipennem, | ||||
| Penthesilea, tuam; claras Karthaginis arces | ||||
| 335 | creditur et centum portis Babylona superbam | |||
| femineus struxisse labor: quid nobile gessit | ||||
| eunuchus? Quae bella tulit? Quas condidit urbes? | ||||
| Illas praeterea rerum natura creavit, | ||||
| hos fecere manus: seu prima Semiramis astu | ||||
| 340 | Assyriis mentita virum, ne vocis acutae | |||
| mollities levesve genae se prodere possent, | ||||
| hos sibi coniunxit similes; seu Parthica ferro | ||||
| luxuries vetuit nasci lanuginis umbram | ||||
| servatoque diu puerili flore coegit | ||||
| 345 | arte retardatam Veneri servire iuventam. | |||
| Fama prius falso similis vanoque videri | ||||
| ficta ioco; levior volitare per oppida rumor | ||||
| riderique nefas: veluti nigrantibus alis | ||||
| audiretur olor, corvo certante ligustris. | ||||
| 350 | Atque aliquis gravior morum "Si talibus" inquit | |||
| "creditur et nimiis turgent mendacia monstris, | ||||
| iam testudo volat, profert iam cornua vultur; | ||||
| prona petunt retro fluvii iuga; Gadibus ortum | ||||
| Carmani texere diem; iam frugibus aptum | ||||
| 355 | aequor et adsuetum silvis delphina videbo, | |||
| iam cocleis homines iunctos et quidquid inane | ||||
| nutrit Iudaicis quae pingitur India velis". | ||||
| Subicit et mixtis salibus lascivior alter: | ||||
| "Miraris? Nihil est, quod non in pectore magnum | ||||
| 360 | concipit Eutropius. Semper nova, grandia semper | |||
| diligit et celeri degustat singula sensu. | ||||
| Nil timet a tergo; vigilantibus undique curis | ||||
| nocte dieque patet; lenis facilisque moveri | ||||
| supplicibus mediaque tamen mollissimus ira | ||||
| 365 | nil negat et sese vel non poscentibus offert. | |||
| Quidlibet ingenio subigit traditque fruendum; | ||||
| quidquid amas, dabit illa manus; communiter omni | ||||
| fungitur officio gaudetque potentia flecti. | ||||
| Hoc quoque conciliis peperit meritoque laborum, | ||||
| 370 | accipit et trabeas argutae praemia dextrae". | |||
| Postquam vera fides facinus vulgavit Eoum | ||||
| gentibus et Romae iam certius inpulit aures, | ||||
| "Eutropiumne etiam nostra dignabimur ira? | ||||
| Hic quoque Romani meruit pars esse doloris?". | ||||
| 375 | Sic effata rapit caeli per inania cursum | |||
| diva potens unoque Padum translapsa volatu | ||||
| castra sui rectoris adit. Tum forte decorus | ||||
| cum Stilichone gener pacem inplorantibus ultro | ||||
| Germanis responsa dabat, legesque Chaucis | ||||
| 380 | arduus et flavis signabat iura Suebis. | |||
| His tribuit reges, his obside foedera sancit | ||||
| indicto; bellorum alios transcribit in usus, | ||||
| militet ut nostris detonsa Sygambria signis. | ||||
| Laeta subit Romam pietas et gaudia paene | ||||
| 385 | moverunt lacrimas tantoque exultat alumno: | |||
| sic armenta suo iam defensante iuvenco | ||||
| celsius adsurgunt erectae cornua matri, | ||||
| sic iam terribilem stabulis dominumque ferarum | ||||
| crescere miratur genetrix Massyla leonem. | ||||
| 390 | Dimovit nebulam iuvenique apparuit ingens. | |||
| Tum sic orsa loqui: "Quantum te principe possim, | ||||
| non longinqua docent, domito quod Saxone Tethys | ||||
| mitior et fracto secura Britannia Picto: | ||||
| ante pedes humili Franco tristique Suebo | ||||
| 395 | perfruor et nostrum video, Germanice, Rhenum. | |||
| Sed quid agam? Discors Oriens felicibus actis | ||||
| invidet atque alio Phoebi de cardine surgunt | ||||
| crimina, ne toto conspiret corpore regnum. | ||||
| Gildonis taceo magna cum laude receptam | ||||
| 400 | perfidiam et fretos Eoo robore Mauros. | |||
| Quae suscepta fames, quantum discriminis urbi, | ||||
| ni tua vel soceri numquam non provida virtus | ||||
| Australem Arctois pensasset frugibus annum! | ||||
| Invectae Rhodani Tiberina per ostia classes | ||||
| 405 | Cinyphiisque ferax Araris successit aristis. | |||
| Teutonicus vomer Pyrenaeique iuvenci | ||||
| sudavere mihi; segetes mirantur Hiberas | ||||
| horrea; nec Libyae senserunt damna rebellis | ||||
| iam transalpina contenti messe Quirites. | ||||
| 410 | Ille quidem solvit meritas (scit Thabraca) poenas, | |||
| ut pereat quicumque tuis conflixerit armis. | ||||
| Ecce repens isdem clades a partibus exit | ||||
| terrorisque minus, sed plus habitura pudoris, | ||||
| Eutropius consul. Pridem tolerare fatemur | ||||
| 415 | hoc genus, Arsacio postquam se regia fastu | |||
| sustulit et nostros corrupit Parthia mores. | ||||
| Praefecti sed adhuc gemmis vestique dabantur | ||||
| custodes sacroque adhibere silentia somno. | ||||
| Militia eunuchi numquam progressa cubili, | ||||
| 420 | non vita spondente fidem, sed inertia tutum | |||
| mentis pignus erat. Secreta monilia servent, | ||||
| ornatus curent Tyrios: a fronte recedant | ||||
| imperii. Tenero tractari pectore nescit | ||||
| publica maiestas. Numquam vel in aequore puppim | ||||
| 425 | vidimus eunuchi clavo parere magistri. | |||
| Nos adeo sperni faciles, orbisque carina | ||||
| vilior? Auroram sane, quae talia ferre | ||||
| gaudet, et adsuetas sceptris muliebribus urbes | ||||
| possideant: quid belligeram communibus urunt | ||||
| 430 | Italiam maculis nocituraque probra severis | |||
| admiscent populis? Peregrina piacula forti | ||||
| pellantur longe Latio nec transeat Alpes, | ||||
| dedecus; in solis, quibus extitit, haereat arvis. | ||||
| Scribat Halys, scribat famae contemptor Orontes: | ||||
| 435 | per te perque tuos obtestor Roma triumphos, | |||
| nesciat hoc Thybris, numquam poscentibus olim | ||||
| qui dare Dentatis annos Fabiisque solebat. | ||||
| Martius eunuchi repetet suffragia campus? | ||||
| Aemilios inter servatoresque Camillos | ||||
| 440 | Eutropius? Iam Chrysogonis tua, Brute, potestas | |||
| Narcissisque datur? Natos hoc dedere poenae | ||||
| profuit et misero civem praeponere patri? | ||||
| Hoc mihi Ianiculo positis Etruria castris | ||||
| quaesiit et tantum fluvio Porsenna remotus? | ||||
| 445 | Hoc meruit vel ponte Cocles vel Mucius igne? | |||
| Visceribus frustra castum Lucretia ferrum | ||||
| mersit et attonitum tranavit Cloelia Thybrim? | ||||
| Eutropio fasces adservabantur adempti | ||||
| Tarquiniis? Quemcumque meae vexere curules, | ||||
| 450 | laxato veniat socium aversatus Averno. | |||
| Inpensi sacris, Decii, prorumpite bustis | ||||
| Torquatique truces animosaque pauperis umbra | ||||
| Fabricii tuque o, qui forte inferna piorum | ||||
| iugera et Elysias scindis, Serrane, novales. | ||||
| 455 | Poeno Scipiadae, Poeno praeclare Lutati, | |||
| Sicania Marcelle ferox, gens Claudia, surgas | ||||
| et Curii series; et, qui sub iure negasti | ||||
| vivere Caesareo, parvo procede sepulchro, | ||||
| Eutropium passure Cato; remeate tenebris, | ||||
| 460 | agmina Brutorum Corvinorumque catervae. | |||
| Eunuchi vestros habitus, insignia sumunt | ||||
| ambigui Romana mares; rapuere tremendas | ||||
| Hannibali Pyrrhoque togas; flabella perosi | ||||
| adspirant trabeis; iam non umbracula gestant | ||||
| 465 | virginibus, Latias ausi vibrare secures. | |||
| Linquite femineas, infelix turba, latebras, | ||||
| alter quos pepulit sexus nec suscipit alter, | ||||
| execti Veneris stimulos et vulnere casti, | ||||
| mixta duplex aetas inter puerumque senemque | ||||
| 470 | nil medium; falsi, conplete sedilia, patres, | |||
| ite, novi proceres, infecundoque senatu | ||||
| Eutropium stipate ducem; celebrate tribunal | ||||
| pro thalamis, verso iam discite more curules, | ||||
| non matrum pilenta sequi. Ne prisca revolvam | ||||
| 475 | neu numerem quantis iniuria mille per annos | |||
| fit retro ducibus, quanti foedabitur aevi | ||||
| canities, unam subeant quot saecula culpam, | ||||
| inter Arinthaei fastos et nomen erile | ||||
| servus erit dominoque suos aequalis honores | ||||
| 480 | inseret. Heu semper Ptolemaei noxia mundo | |||
| mancipia! En alio laedor graviore Pothino | ||||
| et patior maius Phario scelus. Ille cruorem | ||||
| consulis unius Pellaeis ensibus hausit: | ||||
| inquinat hic omnes. Si nil privata movebunt, | ||||
| 485 | at tu principibus, vestrae tu prospice causae | |||
| regalesque averte notas. Hunc accipit unum | ||||
| aula magistratum; vobis patribusque recurrit | ||||
| hic alternus honos. In crimen euntibus annis | ||||
| parce, quater consul! Contagia fascibus, oro, | ||||
| 490 | defendas ignava tuis neu tradita libris | |||
| nomina vestitusque meos, quibus omne quod ambit | ||||
| Oceanus domui, tanta caligine mergi | ||||
| calcarique sinas. Nam quae iam bella geramus | ||||
| mollibus auspiciis? Quae iam conubia prolem | ||||
| 495 | vel frugem latura seges? Quid fertile terris, | |||
| quid plenum sterili possit sub consule nasci? | ||||
| Eunuchi si iura dabunt legesque tenebunt, | ||||
| ducant pensa viri mutatoque ordine rerum | ||||
| vivat Amazonio confusa licentia ritu. | ||||
| 500 | Quid trahor ulterius? Stilicho, quid vincere differs, | |||
| dum certare pudet? Nescis quod turpior hostis | ||||
| laetitia maiore cadit? Piratica Magnum | ||||
| erigit, inlustrat servilis laurea Crassum. | ||||
| Adnuis. Agnosco fremitum, quo palluit Hebrus, | ||||
| 505 | quo Mauri Gildoque ruit. Quid Martia signa | |||
| sollicitas? Non est iaculis hastisve petendus: | ||||
| conscia succumbent audito verbere terga, | ||||
| ut Scytha post multos rediens exercitus annos, | ||||
| cum sibi servilis pro finibus obvia pubes | ||||
| 510 | iret et arceret dominos tellure reversos, | |||
| armatam ostensis aciem fudere flagellis: | ||||
| notus ab inceptis ignobile reppulit horror | ||||
| vulgus et adductus sub verbere torpuit ensis". | ||||
|
|