|
|
|
|
|
| |
|
70. DE TABVLA 82 R. |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Has acies bello similes cano, quas Palamedes constituit. |
|
|
|
|
Casu vario paribusque periclis inscius |
|
|
|
|
ac sollers sistunt se; namque superbis |
|
|
|
|
vana supervacue crescunt mendacia buccis |
|
|
| |
5 |
et se sollertes punctis facientibus inflant. |
|
|
| |
|
En proceres, Fridi asseclae lususque magistri! |
|
|
| |
|
Assidue similes mittuntur semper in unum, |
|
|
| |
|
quemque deus ded<er>it, se praefert inscius artis. |
|
|
| |
|
Quid labor ingeniumque iuvat? Cur pallidus extat |
|
|
| |
10 |
aut quid iners dubitat? Securus ludat amator, |
|
|
| |
|
nummos quisquis habet. Discedat lividus hostis |
|
|
| |
|
se doctum iactans. Quod si reppertor adesset |
|
|
| |
|
princeps huc sollers, victum se saepe vocasset. |
|
|
| |
|
Adversis punctis doctum se nemo fatetur. |
|
|
| |
15 |
Vulnera plus crescunt punctis quam Marte sagittis. |
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
71. <EPISTVLA DIDONIS
AD AENEAM> 83 R. |
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
PRAEFATIO |
|
|
| |
|
Sic tua semper ames, quisquis pia vota requiris, |
|
|
| |
|
nostra libenter <h>abe. Quid carminis otia ludant, |
|
|
| |
|
cerne bonus mentisque fidem probus indue iudex. |
|
|
| |
|
Dulce sonat quod cantat amor. Cui grata voluntas |
|
|
| |
5 |
esse potest, modicum dignetur amare poetam. |
|
|
| |
|
|
|
|
| |
|
CARMEN |
|
|
| |
|
Debuit ingrato nullam dictare salutem laesus amor. |
|
|
| |
|
Sed nulla iuvant convicia flentem - |
|
|
| |
|
si modo flere vacet; nam me magis, inprobe, mortis |
|
|
| |
|
fata vocant. Troiane nocens, haec dona remittis? |
|
|
| |
10 |
Quamvis saepe gravi conponam carmine fletus, |
|
|
| |
|
plus habet ipse dolor; nec conplent verba dolorem, |
|
|
| |
|
quem sensus patientis habet. Vel regna requiro |
|
|
| |
|
quae maledicta dedi miseri<s> circumdata fatis. |
|
|
| |
|
Pendet amore dolor, cassum dolor auget amorem. |
|
|
| |
15 |
Dum studet iratas calamus celerare querellas, |
|
|
| |
|
continuit dolor ipse manum, nec plura loquentem |
|
|
| |
|
passus amor mentisque vias et verba ligavit. |
|
|
| |
|
A quotiens revocata manus dubitansque pependit |
|
|
| |
|
quid factura fuit trepidanti pollice! Dextram |
|
|
| |
20 |
torpor et ora ligat. Dum dura vocabula format |
|
|
| |
|
et minus explicitam commendat littera vocem, |
|
|
| |
|
torsit iter male tractus apex dubiaque remissus |
|
|
| |
|
mente pudor dum verba notat, dum nomina mandat, |
|
|
| |
|
flamma nocens i<te> rata redit, penitusque cucurrit |
|
|
| |
25 |
sopitus per membra calor diroque medullas |
|
|
| |
|
igne vorat. Nullus confessam culpet amantem. |
|
|
| |
|
Conubium nunc crimen erit? Male credula votis |
|
|
| |
|
cuncta dedi (nec mira fide< s>) sub lege mariti, |
|
|
| |
|
cuius et ipsa fui; numquam nec conscia reddent |
|
|
| |
30 |
vota fidem, si talis erit non digna marito. |
|
|
| |
|
Hanc reddis, Troiane, vicem? Meus ista meretur |
|
|
| |
|
affectus? Non ille torus, non conscia lecti |
|
|
| |
|
sacramenta te<ne>nt? Totum quo crimine perdo |
|
|
| |
|
quidquid amore dedi? Fatis licet, inprobe, tendas |
|
|
| |
35 |
aemula regna meis, nihil est quod, perfide, iactes: |
|
|
| |
|
fraude perit, non sorte, fides. "Sed regna petebas |
|
|
| |
|
debita nec rerum poteras pervincere sortem". |
|
|
| |
|
Si datur ire, placet. Nam quod fugis unde receptus, |
|
|
| |
|
vota nocentis habes. Nihil est quod vana querellis |
|
|
| |
40 |
verba fidemque voco; quisquis mea vulnera deflet, |
|
|
| |
|
invidiam fecisse neget. Tra<h>i<t> omnia casus, |
|
|
| |
|
nec sortem natura capit. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Reparatum Cynthia format |
|
|
| |
|
lucis honore iubar curvatis cornibus arcus, |
|
|
| |
45 |
quod de fratre rubet. Cessurus lege sorori |
|
|
| |
|
consumit sua iura dies. Sic continet orbem, |
|
|
| |
|
dum recipit natura vicem. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Mersum pallentibus umbris |
|
|
| |
|
circumdat nox atra diem fruiturque tenebris |
|
|
| |
50 |
lege poli, peraguntque micantia sidera cursus. |
|
|
| |
|
Navifragi tacet unda salis nec murmurat auster |
|
|
| |
|
nec flexum quatit aura nemus. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescIt amor. Ramis <quoque> garrula pendens |
|
|
| |
|
iam Philomela tacet damno male picta pudoris, |
|
|
| |
55 |
amplexuque fovens querulos sub culmine nidos |
|
|
| |
|
pensat amore nefas, miserasque alitura querellas |
|
|
| |
|
nocte premit quod luce dolet. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Nunc iam bene iunctus amantes |
|
|
| |
|
ardor alit thalamique fidem sua pignora conplent. |
|
|
| |
60 |
Coniunx laeta viro, felix uxore maritus. |
|
|
| |
|
Vota recenset amor secretaque dulcia; somnus |
|
|
| |
|
concordat cum nocte torum. [Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Fecundo semine rerum |
|
|
| |
|
mutat terra vices et alumni temporis auras |
|
|
| |
65 |
laeta vocat. Spisso revirescit gramine campus |
|
|
| |
|
et vitreas ligat herba comas nec fallit aristas |
|
|
| |
|
proventu meliore dies]. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Fessus iuga solvit arator |
|
|
| |
|
et noctem per vota capit. Reparare labores |
|
|
| |
70 |
novit grata quies, nec cessat reddere vires |
|
|
| |
|
infusus per membra sopor durisque ministram |
|
|
| |
|
ruricolis dat semper opem. [Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Reparant sua litora ponti |
|
|
| |
|
successu post damna suo perituraque ludunt |
|
|
| |
75 |
incrementa maris dubii, regit aequora fluctus |
|
|
| |
|
lege sua vicibusque suis quod deperit auget. |
|
|
| |
|
Officiis natura vacat. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Gemmatis roscida verni |
|
|
| |
|
rident prata rosis et floribus arva tumescunt. |
|
|
| |
80 |
Pictus ager sub flore latet, dat fronde coronas |
|
|
| |
|
lascivis natura rosis]. Sua taedia solus |
|
|
| |
|
fallere nescit amor. Nec grata silentia noctis |
|
|
| |
|
nec somni pia dona placent nec munera lucis, |
|
|
| |
|
[carpit et indutias fugientis non capit anni] |
|
|
| |
85 |
sed sua victus amor tantummodo vulnera pascit. |
|
|
| |
|
[Inter mille dolos totidemque piacula fraudis] |
|
|
| |
|
Vota quidem vellem tectis peritura querellis |
|
|
| |
|
flere domo, vellem tacitos consumere fletus, |
|
|
| |
|
sed negat ipse dolor. Quod iam pudor ante negavit, |
|
|
| |
90 |
scribere iussit amor. Miseram me, cuius honestam |
|
|
| |
|
fecit culpa fidem! Poteram dispergere ponto |
|
|
| |
|
membra manusque tuas miseramque tumentibus undis |
|
|
| |
|
praecipitare viam, poteram crescentis Iuli |
|
|
| |
|
rumpere fata manu parvumque resolvere corpus |
|
|
| |
95 |
morte gravi mersumque in viscera figere ferrum |
|
|
| |
|
vel dare membra feris; sed nostro pectore pulsum |
|
|
| |
|
cessit amore nefas et honesta pericula passi |
|
|
| |
|
corda lig<av>it amor. Quis tantum in hospite vellet |
|
|
| |
|
hoc audere nefas? Quis vota nocentis habere? |
|
|
| |
100 |
Nullus amor sub laude latet. Cui digna rependes, |
|
|
| |
|
si mihi dura paras? Miserandae fata Creusae |
|
|
| |
|
lamentis gemituque trahens infausta peregi |
|
|
| |
|
vota deis durumque nefas sortemque malorum |
|
|
| |
|
te narrante tuli. Gemitus mentisque dolorem |
|
|
| |
105 |
et lacrimas prior ipsa dedi. Cui digna rependes, |
|
|
| |
|
si mihi dura paras? Dulcis mea colla fovebat |
|
|
| |
|
Ascanius miseroque [puer fovebat amorem, |
|
|
| |
|
cui modo nostra fides] amissam reddere matrem |
|
|
| |
|
dum cupit, ut verum mentito pignore nomen |
|
|
| |
110 |
format amor gemitusque graves atque oscula figit |
|
|
| |
|
concessus pietate dolor. Cui digna rependes, |
|
|
| |
|
si mihi dura paras? Nostri modo litoris hospes |
|
|
| |
|
nudus et exul eras, dispersa classe per undas |
|
|
| |
|
naufragus, ut taceam clades quascumque videbas |
|
|
| |
115 |
inpendisse tibi. Licet et tibi cuncta fuissent, |
|
|
| |
|
regna tamen Carthago dedit. Cui digna rependes, |
|
|
| |
|
si mihi dura paras? Nihil est quod dura reposcam |
|
|
| |
|
quidquid nec donasse velim. Quae perdere possem, |
|
|
| |
|
numquam damna voco. Vel hoc mihi, perfide, redde |
|
|
| |
120 |
quod sibi debet amor. Si nil pia facta merentur, |
|
|
| |
|
esse deos natura docet, non esse timendos |
|
|
| |
|
rerum facta probant. Quid enim non credere possum? |
|
|
| |
|
Tutus fraude manes et nos pietate perimus! |
|
|
| |
|
Inprobe, dure, nocens, crudelis, perfide, fallax, |
|
|
| |
125 |
officiis ingrate meis! (Quid verba minantur? |
|
|
| |
|
Non odit qui vota dolet, nec digna rependit |
|
|
| |
|
quisquis laesa gemit). Tibi nempe remissus habetur |
|
|
| |
|
lege pudoris amor, cui tanta dedisse recusem: |
|
|
| |
|
sceptra, domum, Tyrios, regnum, Carthaginis arces, |
|
|
| |
130 |
et quidquid regnantis erat. De coniuge, fallax, |
|
|
| |
|
non de iure queror. Meritum si non habet ardor, |
|
|
| |
|
sed quod hospes eras, non te magis esse nocentem |
|
|
| |
|
quam miserum, Troiane, puto, qui digna repellis, |
|
|
| |
|
dum non digna cupis. Nondum bene siccus ad aequor |
|
|
| |
135 |
curris et extremas modo naufragus arripis undas. |
|
|
| |
|
Tutior esse times et honesta pericula poscis. |
|
|
| |
|
Cum mala vota cupis, solus tibi, dure, profecto |
|
|
| |
|
damna paras. Fugis, ecce fugis nostrosque penates |
|
|
| |
|
deseris et miseram linquis Carthaginis aulam, |
|
|
| |
140 |
quae tibi regna dedit, sacro diademate crines |
|
|
| |
|
cinxit et augustam gemmato sidere frontem |
|
|
| |
|
conplevit nostrumque tibi commisit amorem. |
|
|
| |
|
Sic, puto, maius habes, et adhuc sine coniuge regnas, |
|
|
| |
|
Aeneas, ingrate, meus. Negat ira dolenti |
|
|
| |
145 |
consilium; sed praestat amor. Mea vulnera vellem |
|
|
| |
|
fletibus augeri, sed iam discrimine mortis |
|
|
| |
|
victa feror. Neque enim tantus de funere luctus |
|
|
| |
|
quantus erit de fratre. Licet simul inprobus exul |
|
|
| |
|
et malus hospes eras et ubique timendus abibis, |
|
|
| |
150 |
vive tamen nostrumque nefas post fata memento. |
|
|
| |
|
|
|
|
